Praca w porze nocnej w świetle nowelizacji ustawy o transporcie drogowym
Na początek parę słów wstępu, a w zasadzie garść przepisów z ustawy o czasie pracy kierowców:
Art. 2. pkt 6a)
„pora nocna – okres czterech godzin pomiędzy godziną 00:00 i godziną 07:00; definicję pory nocnej zawartą w tym przepisie stosuje się wyłącznie do celów ustalania czasu pracy.”
Art. 6.
- Czasem pracy kierowcy jest czas od rozpoczęcia do zakończenia pracy, która obejmuje wszystkie czynności związane z wykonywaniem przewozu drogowego, w szczególności:
1) prowadzenie pojazdu;
2) załadowywanie i rozładowywanie oraz nadzór nad załadunkiem i wyładunkiem;
3) nadzór oraz pomoc osobom wsiadającym i wysiadającym;
4) czynności spedycyjne;
5) obsługę codzienną pojazdów i przyczep;
6) inne prace podejmowane w celu wykonania zadania służbowego lub zapewnienia bezpieczeństwa osób, pojazdu i rzeczy;
7) niezbędne formalności administracyjne;
8) utrzymanie pojazdu w czystości.
- Czasem pracy kierowcy jest również czas poza przyjętym rozkładem czasu pracy, w którym kierowca pozostaje na stanowisku pracy kierowcy w gotowości do wykonywania pracy, w szczególności podczas oczekiwania na załadunek lub rozładunek, których przewidywany czas trwania nie jest znany kierowcy przed wyjazdem albo przed rozpoczęciem danego okresu.
- Do czasu pracy kierowcy wlicza się przerwę w pracy trwającą 15 minut, którą pracodawca jest obowiązany wprowadzić, jeżeli dobowy wymiar czasu pracy kierowcy wynosi co najmniej 6 godzin.
Art. 21.
W przypadku gdy praca jest wykonywana w porze nocnej, czas pracy kierowcy nie może przekraczać 10 godzin w danej dobie
Art. 8.
Dla celów rozliczania czasu pracy i ustalania uprawnienia do wynagradzania za pracę w godzinach nadliczbowych, przez dobę należy rozumieć 24 kolejne godziny, poczynając od godziny, w której kierowca rozpoczyna pracę zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy.
- Po pierwsze należy ustalić, co należy uważać za pracę kierowcy a co nie.
Art. 6 dosyć dokładnie określa co należy zaliczyć od czasu pracy, ale kierowcy nie zawsze właściwie rejestrują te okresy. Wszelkie programu do rozliczania czasu pracy zamieniają czynności rejestrowane przez kierowców na czas pracy, czas dyżuru (który nie jest pracą) oraz tzw. czynności nieewidencjonowane (czyli w ogóle nie wliczane do czasu pracy). Niewątpliwie czasem pracy będzie prowadzenie pojazdu oraz wszystkie okresy rejestrowane jako „inna praca”. Czasem pracy będzie również 15 minut przerwy, jeżeli łączny czas pracy wynosi minimum 6 godzin. Najbardziej problematyczne są postoje kierowcy. Jeżeli trwają powyżej 15 minut, to można uznać, że są przerwą kierowcy w prowadzeniu pojazdu. Wówczas można je zaliczać do czasu dyżuru. Ale jeżeli postój trwa mniej niż 15 minut to raczej należy go zaliczyć do pracy. Trudno bowiem uznać, że np. postój przed zamkniętym przejazdem kolejowym, który trwa 10 minut, jest przerwą kierowcy. Reasumując:
Do czasu pracy na pewno zaliczam:
- czas prowadzenia pojazdu
- inną pracę rejestrowaną przez kierowców jako „młotki”
- 15 minut przerwy w pracy
oraz fakultatywnie
- wszelkie, krótkie postoje, nawet jeżeli są rejestrowane jako „łóżko”.
Suma wszystkich tych czynności jest sumą pracy kierowcy w danej dobie.
Należy również pamiętać, że każdy przewoźnik ma obowiązek prowadzenia ewidencji czasu pracy zarówno kierowców zatrudnionych na umowę o pracę, jak i wykonujących na jego rzecz przewozy, czyli na umowach zlecenie i własnych działalnościach. Inspekcje mogą ustalić faktyczny czas pracy właśnie na podstawie przedstawionej ewidencji i tylko zweryfikować, czy aby nie oszukaliśmy organów kontrolnych i nie uwzględniliśmy zbyt mało czynności do pracy.
Uwaga: osoby na samozatrudnieniu i umowach zlecenie do czasu pracy mają zaliczany również czas dyżuru. Tak wynika z art. 26b. ustawy o czasie pracy kierowców. To oznacza, że wszelkie postoje od rozpoczęcia do zakończenia pracy mogą być uznane również jako czas pracy. Nawet te dłuższe niż 15 minut.
2. Po drugie należy ustalić co oznacza „dana doba”.
Tą kwestię rozstrzyga art. 8 ustawy o czasie pracy kierowców. Przez dobę należy rozumieć kolejne 24 godziny poczynając od godziny, w której kierowca rozpoczyna pracę. Np. jeżeli kierowca rozpocznie pracę o 7:00, to jego doba liczy się do 7:00 dnia następnego. Jeżeli o 9:00 to do 9:00, itd. Ale uwaga. Jeżeli kierowca rozpocznie jednego dnia pracę o 7:00, a następnie po wykonanym odpoczynku następnego dnia rozpocznie pracę o 5:00, to czas od 5:00 do 7:00 zaliczy się jeszcze do poprzedniej doby. Poniżej przykład:
Kierowca 3 czerwca 2018 roku rozpoczął pracę o 20:31. Następnie pracował do 6:31, a następnie odpoczywał 11 godzin i 23 minuty. Następnie rozpoczął pracę w tej samej „dobie” o 17:31. Czas od 17:31 do 20:31 zalicza się do doby 3.06.2018.
3. Trzecia kwesta to ustalenie „pory nocnej”.
Każdy pracodawca musi ustalić ten okres indywidualnie. Należy w tym celu wybrać dowolne 4 godzin pomiędzy godzinami 0:00 a 7:00. Tak ustalona pora nocna powinna być zapisana w dokumentacji pracowniczej. W przypadku osób zatrudnionych na umowę o pracę odpowiednie miejsce zapisu to regulamin pracy lub informacja o dodatkowych warunkach zatrudnienia, sporządzana na podstawie art. 29 Kodeksu Pracy. W przypadku osób samozatrudnionych lub na umowie zlecenie nie ma przepisu, który by nakazywał podawanie takiej informacji. Niewątpliwie przy kontroli ITD każdy podmiot będzie musiał pisemnie określić te godziny.
4. Ostatnia kwestia to praca w „porze nocnej”.
Jeżeli już ustalono porę nocną (np. od 0:00 do 4:00) i kierowca będzie choćby przez minutę w „danej dobie” pracował w tej porze nocnej, to cały czas pracy w tej dobie nie może przekroczyć 10 godzin.
5. Sankcje karne.
Powyższe przepisy istniały od wielu lat. Nic się w tej kwestii merytorycznego nie zmieniło. Jedyna zmian, to wprowadzenie od 3 września br. kar za ich naruszenie. Kary będą nakładane jedynie na przedsiębiorców i osoby zarządzające transportem, w formie decyzji administracyjnej. Nie będą karani kierowcy, gdyż ustawa tego nie przewiduje. Wysokość kary zależy od przekroczenia czasu i wynosi:
Przekroczenie dopuszczalnego dobowego 10-godzinnego czasu pracy, jeżeli praca jest wykonywana w porze nocnej:
1) o czas od 1 godziny do mniej niż 3 godzin – 50 zł
2) za każdą rozpoczętą godzinę od 3 godzin – 100 zł
Przy okazji przypomnę, że są również inne kary wynikające z ustawy o czasie pracy kierowców:
Przekroczenie maksymalnego 48-godzinnego tygodniowego wymiaru czasu pracy, o którym mowa w art. 12 ust. 1 i art. 26c ust. 1 ustawy o czasie pracy kierowców, w przypadku, gdy niedozwolonym było jego przedłużenie do 60 godzin:
1) o czas od 1 godziny do mniej niż 8 godzin - 100
2) o czas od 8 godzin do mniej niż 12 godzin - 250
3) za każdą rozpoczętą godzinę od 12 godzin - 350
Przekroczenie maksymalnego 60-godzinnego tygodniowego wymiaru czasu pracy, o którym mowa w art. 12 ust. 2 i art. 26c ust. 2 ustawy o czasie pracy kierowców:
1) o czas od 1 godziny do mniej niż 5 godzin - 100
2) o czas od 5 godzin do mniej niż 10 godzin - 200
3) za każdą rozpoczętą godzinę od 10 godzin - 300
Skrócenie obowiązkowej przerwy w pracy w przypadku, gdy czas pracy wynosi od 6 do 9 godzin:
1) o czas do mniej niż 10 minut - 50
2) o czas od 10 minut do mniej niż 20 minut - 100
3) o czas od 20 minut - 150
Skrócenie obowiązkowej przerwy w pracy w przypadku, gdy czas pracy wynosi powyżej 9 godzin:
1) o czas do mniej niż 15 minut - 50
2) o czas od 15 minut do mniej niż 25 minut - 100
3) o czas od 25 minut - 150
Nieprowadzenie ewidencji czasu pracy, o której mowa w art. 25 ust. 1 i art. 26d ust. 1 i 2 ustawy o czasie pracy kierowców12) – za każdego kierowcę 1000 zł
Nieudzielenie przerwy, o której mowa w art. 13 ust. 1 ustawy o czasie pracy kierowców12), kierowcom niepozostającym w stosunku pracy – 300 zł
Z poważaniem
Tomasz Kosiłko
Tel. +48 508 106 099
e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
www.inspektor.szczecin.pl